In 1902 stond op de Moerkantsebaan een kasteel met een groot domein omheen dat eigendom was van de heer Calmeyn. Deze heer schonk een stuk van zijn grond weg. In de schenkingsakte stond dat op deze grond een “gesticht” moest gebouwd worden voor zwakke en moeilijk opvoedbare kinderen. Het is ook daardoor dat er door de inwoners van Essen ook nu nog vaak naar “Het Gesticht” wordt verwezen.

Vanuit Sint-Niklaas kwam een congregatie van zusters naar Essen om de zorg van deze zwakke en moeilijk opvoedbare kinderen op zich te nemen. De zusters leefden in een gesloten gemeenschap en integreerden zich niet in de samenleving tot het jaar 1918. Door de uitbraak van een epidemie in Essen gingen de zusters ook zorg verlenen aan de bewoners van de gemeente.

In het begin van de jaren ’30 werd de kinderverzorging verder gespecialiseerd. Hierdoor stapten de zusters geleidelijk aan over op “bejaardenzorg”. In 1944 werd een deel van het gebouw verwoest bij bevrijdingsgevechten. Hierdoor werd er in 1957 een nieuwe vleugel bijgebouwd. 

Na de tweede wereldoorlog werd Sint-Michaël enkel als “bejaardentehuis” gebruikt. Nog lange tijd waren de hoofdverpleegkundigen en de directrice zusters.

In 1975 werd er dan nog een grote zaal bijgebouwd die vooral dienst gedaan heeft als cafetaria, maar ook als polyvalente zaal. In datzelfde jaar werd er rustoord een afzonderlijke vzw. 

Op 13 november 1993 was het nieuwe gebouw klaar en vond de verhuizing plaats. De nieuwe laagbouw bevindt zich juist naast het oude gebouw.